Lezing door Ad Rooms
Dinsdag 12 november a.s. 19.30 uur in de KBO ruimte in de Venloene
Voor leden gratis, niet leden 3 euro, incl. koffie en thee, na aanmelding te betalen bij de entree.
Aanmelden bij [email protected]
Ter gelegenheid van ons 45-jarig jubileum hebben we verschillende exposities voor onze leden georganiseerd.
Als ik op zondagmiddag 23 juni de Venloene binnenwandel komt me al van verre een gezellig geroezemoes tegemoet. In de bibliotheek zijn her en der groepjes mensen geanimeerd met elkaar in gesprek. Als het niet bij een van de vele foto’s is waarop men zichzelf of anderen herkent (of juist niet), of een van de gebouwen en straten, dan is het wel aan de koffietafel. Het lijkt af en toe meer op een reünie dan op een expositie.
Ook de dag ervoor, op zaterdag, was er enthousiaste belangstelling voor de foto-expositie die de Heemkundekring Loon op ‘t Sandt had georganiseerd ter gelegenheid van zijn 45-jarig bestaan.
Het thema van de expositie was Loon op Zand, toen en nu. In ongeveer 120 foto’s werden de grote verschillen tussen het Loon van vroeger en van tegenwoordig in beeld gebracht, wat leidde tot heel wat ooh’s en aah’s.
Ook werden er filmpjes vertoond met bewegende beelden van vroeger waarbij bleek dat er met het geheugen van veel bezoekers nog niks mis is. De namen rolden over elkaar heen. Daarnaast was er voor de liefhebbers een prachtig memory-spel waarbij fotoparen van gebouwen en straten van vroeger en nu moesten worden gevonden. Erg leuk om te doen.
Even na 14 uur was de tentoonstelling die zaterdagmiddag geopend door Jan van Kempen, secretaris van Brabants Heem, die in zijn toespraak inging op de betekenis en de waarde van heemkunde. Hij maakte onder andere een vergelijking met de wortels van een boom. Zonder die wortels, kun je niet in het heden bestaan.
Aansluitend schetste de voorzitter, Kees Hesselmans, in het kort de geschiedenis en de activiteiten van de Heemkundekring Loon op ‘t Sandt. Beiden vonden een aandachtig gehoor in het publiek.
Grote dank gaat natuurlijk uit naar de Venloene en de bibliotheek voor hun gastvrijheid en medewerking. Fantastisch!
Met zo’n 100 bezoekers verdeeld over de twee dagen blikt de Heemkundekring tevreden terug.
Dank aan iedereen die deze expositie mogelijk heeft gemaakt en aan de totstandkoming ervan heeft bijgedragen.
Erna Hulsenboom,
namens het bestuur.
De drieënveertigste editie van het jaarboek Straet & Vaert bevat zes geïllustreerde artikelen, waarvan er drie een thema uit de Tweede Wereldoorlog behandelen.
Na de landingen op de stranden in Normandië op 6 juni 1944 rukten de geallieerden razendsnel op naar het noorden. Begin september naderden ze de Nederlandse grens. Bij de Duitse bezetter sloeg de paniek toe. De MASt, het enorme munitiedepot dat tussen Loon op Zand en Kaatsheuvel lag, werd opgeblazen om te voorkomen dat de munitie in geallieerde handen zou vallen. Na de zware explosies bleef een grotendeels vernietigd munitiedepot achter. Voor de meeste omwonenden was de MASt tijdens de oorlog verboden terrein. Kort na de bevrijding werden er bouwmaterialen vandaan gehaald voor herstelwerkzaamheden in de dorpen. In die tijd keek men vooruit, men werkte aan de wederopbouw en er werd niet gepraat over de oorlog, laat staan over hoe de MASt er moest hebben uitgezien. Langzaam raakte het depot vergeten. Wat restte waren wat anekdotes en een enkele foto. Nu, bijna tachtig jaar na de oorlog, is er alsnog die interesse en de nieuwsgierigheid naar wat tijdens de Tweede Wereldoorlog voor omwonenden verborgen bleef. Hoe zag het depot er in die tijd uit? De reconstructie van de MASt, zoals beschreven in het artikel van Paul Faes, geeft een indruk van het munitiedepot in zijn operationele periode, zoals alleen de bezetter het heeft gezien.
Klik hier om de volledige ‘ten geleide’ te lezen.
Straet & Vaert 2023 is verkrijgbaar bij Primera Loon op Zand, Primera Kaatsheuvel, Bruna Kaatsheuvel en via onze website voor EUR 18,00.
Het verschijnen van ons jaarboek is mede mogelijk gemaakt door onze sponsoren:
- IJpelaar Holding BV
Hoge Steenweg 97 - Henk Bruurs Installatietechniek
Willibrordusstraat 22 - Vermeer Sierbestrating BV
Kasteellaan 22 - Van Venrooij Interieurbouw BV
Hoge Steenweg 17 - Pannenkoekenrestaurant De Financiën
Kasteellaan 29 - Bouwpartner Jac Klijn
Amerikastraat 18, 5171 PL Kaatsheuvel - Thijsen BV
Ringbaan West 304, 5025 VB Tilburg - Nick Paijmans Tuinaanleg en onderhoud
Tuinstraat 4
Zoals elk jaar was ook dit jaar in het tweede weekend van september weer Open Monumentendag.
Het thema dit jaar was Levend erfgoed. Immaterieel oftewel levend erfgoed zijn de culturele gebruiken, tradities en ambachtelijke vaardigheden die mensen van huis uit hebben meegekregen, die zij zich eigen hebben gemaakt en die zij op hun beurt weer willen doorgeven. Dit immateriële erfgoed is – anders dan de stenen van een monument – voortdurend in beweging en verandert mee met de tijd én van beoefenaar tot beoefenaar.
In Loon op Zand waren zoals gebruikelijk het Witte Kasteel en de parochiekerk St. Jans Onthoofding opengesteld voor het publiek, hoewel niet echt tot het levend erfgoed te rekenen maar wel belangrijk voor ons dorp.
De kerk was open van 11.00 tot 17.00 uur waarbij het vanaf 12.00 uur weer mogelijk was om op elk heel uur de toren te beklimmen onder begeleiding van Erik Gelevert. Erik doet dit al jaren met heel veel enthousiasme en dito kennis namens de Heemkundekring. Zijn publiek is steeds weer verrast en onder de indruk. Ook van zijn conditie ☺.
Voor de statistici onder de lezers: er waren in totaal 95 bezoekers, waarvan er 31 de kerktoren hebben beklommen.
Een extra dimensie dit jaar was een foto-expositie in de kerk over de restauraties van de kerk en de klokken. Onze leden Mari en Mia, lid van respectievelijk de fotowerkgroep en de activiteitenwerkgroep, hebben daarvoor de foto’s uitgezocht en afgedrukt. Samen met Sjef en James, beide ook lid van de activiteitenwerkgroep, zijn alle foto’s op expositieborden geplakt en in de kerk geplaatst. Pastoor Luijckx had verschillende kazuifels ter bezichtiging in de kerk opgehangen.
Voor belangstellende wandelaars lagen er in kerk en kasteel kopieën van de de attentiestenen-wandeling van Charles Aerssens. Erna (bestuurslid en lid van de werkgroep activiteiten) had deze ter controle nagelopen en er een routebechrijving aan toegevoegd met als startpunten de kerk of het kasteel.
Verder moeten naast de hiervoor al genoemde personen natuurlijk ook vermeld en bedankt worden: Inge Mols (parochiesecretariaat) voor het mede-openstellen van de kerk, Hannie de Wijs voor drank en hapjes en Sjef de Wijs, Hannie de Wijs, Anthony Maas, Ad Vermeer, James Hannam en Rianne van den Hout voor het ontvangen van de bezoekers in de kerk.
Het thema voor de Open Monumentendag 2024 is “Erfgoed van routes, netwerken en verbindingen”.
Voor 40 mensen werd, op zaterdag 16 september, deze lezing gepresenteerd door theoloog Herman Teerhofer uit Oirschot. Op een laagdrempelige, levendige en gepassioneerde manier vertelde hij zijn verhaal. Na de pauze werd een documentaire van zijn interviews met van zes overlevenden getoond.
Herman heeft zelf veel overlevenden van Auschwitz (in de leeftijd van 81 tot 97 jaar) geïnterviewd in Nederland, Duitsland, België, Engeland en Israël in de afgelopen elf jaar. In deze audio visuele lezing doet hij verslag van de interviews en gaat hij in op de vraag waaruit mensen kracht putten in dergelijke extreme omstandigheden. Waar haalden ze die kracht om te overleven vandaan?’
Die krachtbronnen om te overleven stonden in de interviews centraal. De wil om van de verschrikkingen te kunnen getuigen was een belangrijke, maar ook solidariteit, verzet, hoop, muziek en zelfs humor hielden mensen op de been.
Hoe hebben mensen kunnen overleven en waar hebben overlevenden kracht uit geput? Hoe hebben zij steun gehad aan hun geloof? En hoe gaan zij ermee om overlevende te zijn en welke bijdragen leveren zij om Auschwitz te blijven en herdenken? Hoe hebben zij ondanks vele verlieservaringen en trauma’s zin gegeven aan hun leven na de oorlog?
De unieke getuigenissen (sommigen hebben Anne Frank meegemaakt in Westerbork en Auschwitz en vertellen daarover) zijn voorbeelden van levenskracht en is ook een appèl tegen discriminatie en voor meer tolerantie in het licht van 77 jaar bevrijding. De mensen hebben in hun getuigenissen een boodschap van vrede en verdraagzaamheid voor ons.
Herman is oprichter en voorzitter van de Stichting Smolinski Foundation.
Zie voor meer info: www.smolinski.nl
“Die Gedanken sind frei”
“Wie die hel had doorstaan, hoefde nergens meer bang voor te zijn”
Beste leden,
Bedankt voor jullie deelname aan de Rabo Clubsupport stemcampagne.
Dank zij jullie bijdrage is er een bedrag van EUR 660,46 bij elkaar gestemd.
Dit bedrag wordt besteed aan de implementatie van Microsoft 365 zodat al onze digitale foto’s, bidprentjes en andere data veilig in de cloud kunnen worden opgeslagen.
Nogmaals hartelijk dank,
Het bestuur
Hendrik Verhees uit 1772 de naam Peperstraat.
Het Geheim van de Peperstraten
Marja van Trier uit Loon op Zand startte in 2017 een onderzoek naar de herkomst van de vele Peperstraten in Nederland en België. Die zijn waarschijnlijk veel ouder dan tot nu toe aangenomen. Een groot deel van de Peperstraten dateert uit de Middeleeuwen.
In haar werk als theatermaker over landschapsgeschiedenis was Van Trier al verschillende keren in een Peperstraat terecht gekomen. Omdat de bestaande verklaringen voor die naam haar vaak niet erg aannemelijk leken, ontstond het plan om er een gedegen onderzoek naar te doen. Dat resulteerde in een aantal ‘Peperstraatvakanties’. Want niet alleen de informatie op schrift (en digitaal) is belangrijk, maar ook de onmiddellijke omgeving, hoogteligging, lengte en breedte van de straat doen ertoe, net als foto’s en informatie die alleen de ‘locals’ hebben. Tientallen mensen, verenigingen, heemkundekringen droegen informatie aan. Historici, archeologen en archieven die in coronatijd de tijd konden nemen om mee te zoeken naar de Peperstraten en andere pepernamen in Nederland, hielpen mee om zoveel mogelijk informatie boven tafel te krijgen. Daardoor ontstond langzaam een totaal andere kijk op veel van de pepernamen.
In Midden-Brabant komen en kwamen Peperstraten en vergelijkbare pepernamen voor in Cromvoirt, Kaatsheuvel, Loon op Zand, Nieuwkuijk, Oisterwijk en Tilburg. In Noord-Brabant komen tweeëntwintig pepernamen voor en in heel Nederland zijn tot nu toe 108 pepernamen gevonden. In augustus wordt het verassende resultaat van het onderzoek in boekvorm gepresenteerd.
Leden van de heemkundekring Loon op ’t Sandt kunnen voor 31 juli het boek met korting bestellen. Het boek heeft een A 4 formaat. Vierkleuren druk met 256 bladzijden met honderden foto’s en kaartjes en een harde kaft. Tot 31 juli te bestellen voor 17,50 euro via [email protected]. Vanaf 1 augustus in de boekhandel voor 20,00 euro.
Marja van Trier, Het geheim van de Peperstraten. Loon op Zand 2023, 256 blz., ISBN 9789080539464
Op zaterdag 25-02 was onze Algemene Ledenvergadering (ALV) in de Kuip. Een goede opkomst in een gemoedelijke sfeer typeerde deze vergadering weer. Vele zaken kwamen aan de orde zoals: hetjaar- en financiële verslag van 2022, de activiteiten voor 2023, de installatie van een nieuw bestuurslid: Erna Hulsenboom, en nog vele andere punten.
Onze volgende ALV is op zaterdag 18 november, waarbij ons jaarboek Straet & Vaert 2023 weer zal klaarliggen voor onze leden. Noteert u deze datum vast in uw agenda.
Na een welverdiende pauze hield Hanneke Vromans een presentatie over Liedertafel Echo der Duinen. In 2023 bestaan ze 150 jaar. Op 22 en 23 april is er o.a. een fototentoonstelling in het Uilennest, waar onze Evelien Mank met haar Foto Werkgroep veel werk en tijd in hebben gestoken. Dus iedereen gaan kijken in dat weekend.
De tweeënveertigste editie van het jaarboek Straet & Vaert bevat zes geïllustreerde artikelen.
Het boek opent met het eerste deel van een drieluik over burgemeester Mallens, geschreven door Jan van Iersel. Dit eerste deel, getiteld ‘Van volontair tot burgemeester’, behandelt de carrière van Frans Mallens: van volontair tot eerste ambtenaar bij de gemeente Goirle, gemeentesecretaris van Eersel en Haaksbergen, ambtenaar in Oost-Indië, burgemeester van Zundert en ten slotte zijn eerste termijn als burgemeester van Loon op Zand. Dit betreft de vooroorlogse jaren vanaf zijn aantreden als burgemeester in 1934 tot zijn herbenoeming kort voor de Duitse bezetting van ons land. Hierbij ligt de nadruk op een aantal heikele kwesties in de Loonse politiek, waaronder de raadscrisis na de gemeenteraadsverkiezingen in 1935 en Mallens’ herbenoeming per 1 maart 1940 die ook anders had kunnen verlopen. Het tweede deel ‘Burgemeester in oorlogstijd’ en het derde deel over de naoorlogse jaren ‘Van burgemeester tot raadslid’ verschijnen in latere edities van dit jaarboek.
Klik hier om de volledige ‘ten geleide’ te lezen.
Straet & Vaert 2022 is verkrijgbaar bij Primera Loon op Zand, Primera Kaatsheuvel, Bruna Kaatsheuvel en via onze website voor EUR 18,00.
Het verschijnen van ons jaarboek is mede mogelijk gemaakt door onze sponsoren:
Bouwpartner Jac Klijn
Café De Kiosk
DekoVerdivas
G. van Dinteren Groenvoorzieningen
Henk Bruurs Installatietechniek
Ijpelaar Holding BV
Natuurpoort van Loon
Pannenkoekenrestaurant de Financiën
Van Venrooij Interieurbouw BV
Vermeer Sierbestrating BV
Een aantal jaren geleden heeft Heemkundekring Loon op ’t Sandt een wandeling langs 21 historische gebouwen opgezet. Deze wandeling is nu beschikbaar in de gratis izi.TRAVEL app (met dank aan Paul Kuijpers).
De izi.TRAVEL app biedt audiogidsen voor steden, musea en andere toeristische attracties. Zoals gezegd is deze app gratis te downloaden naar je telefoon. Zoek daarna naar ‘wandelen door historisch Loon op Zand’.
Veel wandelplezier
Vanochtend werden de eerste van 10 attentiestenen in ons dorp gelegd. Ze liggen bij De Kiosk, de Pastorie, de Kerk, bij het Kasteel en ter hoogte van de Castellanie. Maandag volgt de rest.
Op de attentiestenen staat een oude foto van de locatie met informatie erbij. Heb jij ze al zien liggen?
KAATSHEUVEL – De kinderen van groep 7/8 van basisschool Klim Op hadden vanmiddag een primeur: zij mochten als eerste aan de slag met de leskist Het Witte Kasteel. Deze leskist is ontworpen in het kader van het komende jubileumjaar ‘750 jaar Heerlijkheid Loon op Zand’.
‘Geschiedenis is niet altijd iets van heel ver weg of iets wat je niet kent. Het is soms nog duidelijk aanwezig, zoals het Witte Kasteel in Loon op Zand, vertelt Marja van Trier, theatermaakster en zangeres, aan de kinderen. Zij vervolgt met de vraag: ‘Wie kent het kasteel niet?’ Van de 16 kinderen steekt er niet één zijn vinger op.
Spellen uit de leskist
Vervolgens mogen de kinderen aan de slag met spellen uit de kist. Met de hulp van wethouder Kees Grootswagers wordt er een grote landkaart uitgerold. Deze landkaart is een voorstelling van Loon op Zand in 1773. De kinderen mogen met behulp van de legenda en bouwstenen het kasteel en de bijbehorende gebouwen weer opbouwen. Nadat Loon op Zand driedimensionaal op de kaart is gezet, zijn er nog een aantal discussievragen, zoals: ‘Vind je het goed dat de adel is afgeschaft?’
Naar binnen gluren
Inmiddels liggen er 2 kinderen op de grond bij de ombouw van de leskist. Zij zijn druk in de weer met een knijpkat om zo licht in het kasteel te schijnen. Ze mogen door alle raampjes naar binnen gluren om vervolgens op te schrijven wat ze zien. In een kasteel staan vaak andere dingen dan thuis, welke voorwerpen zijn anders?
Bert Branderhorst, voorzitter van de Stichting 750 jaar Heerlijkheid/Gemeente Loon op Zand: ‘Er zullen volgend jaar nog veel meer activiteiten voor jong en oud volgen.’ De leskist wordt na enkele weken weer aan een andere basisschool in de gemeente uitgeleend, maar tot die tijd zullen de kinderen van de KlimOp nog veel plezier beleven aan de spellen van Het Witte Kasteel!
De tekst van dit bericht is met toestemming van Rolf Balkenende overgenomen uit zijn website Loonopzandnieuws.nl
Vanaf 25 mei 2018 is de AVG-richtlijn (Algemene Verordening Gegevensbescherming) op Europees niveau van kracht geworden.
Met deze nieuwe AVG ontkomt ook onze heemkundekring er niet aan naar alle leden, gezinsleden en anderen die op enigerlei wijze bij ons geregistreerd zijn, aan te geven welke persoonsgebonden gegevens zijn opgeslagen en waarvoor en hoe ze worden gebruikt.
Hoe onze heemkundekring daarmee omgaat is te lezen in de Privacyverklaring Heemkundekring Loon op ‘t Sandt die u vindt door op de link te klikken.
Op maandag 1 oktober 2018 is de Kindercanon gepresenteerd. Deze is in te zien op deze website.
Het was een leuke presentatie met grote inbreng van de kinderen van Basisschool De Start in De Moer. Marja van Trier heeft de kinderen laten zien hoe met deze canon de geschiedenis van onze gemeente meer is dan alleen een saai boekje en dat ook over de geschiedenis van de gemeente Loon op Zand veel te vertellen en vooral te beleven is. Iets wat in de landelijke geschiedenis niet of nauwelijks aandacht krijgt. Met een heuse brandblusoefening zoals dat ook gebeurde tijdens de grote dorpsbrand in 1737 waren de leerlingen actief betrokken bij een onderdeel van de geschiedenis.
Heemkundekring Loon op ‘t Sandt heeft de canon op de website gezet en die is voor iedereen vrij toegankelijk. Op de voorpagina (https://heemkundekringloonoptsandt.nl/) vindt je diverse links die naar de canon verwijzen. De canon is, behalve in te zien, ook te downloaden en te printen, wat wel zo handig is als je ermee aan de slag gaat.